Bằng thiện chí trong việc tiếp thu ý kiến phản ánh của NSƯT Nam Hùng, NXB Văn hóa - Văn nghệ nhìn nhận do sơ suất chứ không xuyên tạc, xúc phạm NSND Phùng Há

Với mong muốn tôn vinh sự nghiệp và những đóng góp của cố NSND Phùng Há đối với nền nghệ thuật truyền thống của dân tộc, NXB Văn hóa - Văn nghệ tập hợp những bài viết về bà để thực hiện quyển “Phùng Há - Trọn đời trả nợ dâu”. Tuy nhiên, NXB cũng thừa nhận trong quá trình phối hợp tổ chức xuất bản có một vài sơ suất và cho biết hiện nay cuốn sách đã đình chỉ phát hành.

Chủ quan của NXB

Bà Huỳnh Thị Xuân Hạnh, Giám đốc - Tổng Biên tập NXB Văn hóa - Văn nghệ, nói rằng: “Quyển sách “Phùng Há - Trọn đời trả nợ dâu” là ấn phẩm nhằm tôn vinh tài năng, phẩm chất và công lao nghề nghiệp của NSND Phùng Há trên cơ sở tập hợp các bài viết của văn nghệ sĩ về bà.

Trong số các tác giả, có sự nhiệt tình đóng góp của NSƯT Nam Hùng với bản thảo “NSND Phùng Há - 100 năm bây giờ mới kể” do ông biên soạn lại sau khi được đăng tải trên báo chí. Phần bài viết, hình ảnh về NSND Phùng Há và cả phần tự bạch của ông được đăng trong ấn phẩm chỉ chiếm 1/3 quyển sách. Trước khi thực hiện, NXB không ký hợp đồng với các tác giả vì có đến 26 tác giả tham gia, trong đó có NSƯT Nam Hùng, không phải vì chúng tôi thiếu tôn trọng tác giả mà xuất phát từ góc độ quyền lợi của các tác giả trong quyển sách, đặc biệt là ông.

Do đây là sách không bán, chỉ biếu tặng nên khi không ký hợp đồng, tác giả sẽ không bị ràng buộc về nghĩa vụ thời hạn bản quyền với NXB (thông thường là từ 1 đến 5 năm; sau thời gian đó, tác giả mới được đưa bản thảo của mình đến nơi khác xuất bản). Chính vì điều đó và cân nhắc quyền lợi của những tác giả lớn tuổi, trong đó có NSƯT Nam Hùng, NXB đã không ký hợp đồng ràng buộc với tác giả, để ông có thể đưa bản thảo của mình đến in ở bất kỳ NXB nào. Rất đáng tiếc là thiện ý của NXB về quyền lợi của tác giả không được hiểu đúng. Nhưng dù sao, chúng tôi cũng mong NSƯT Nam Hùng thông cảm do đã không giải thích rõ vấn đề và xin lỗi ông về việc không tiến hành ký hợp đồng với ông trước khi in sách như ông mong muốn”.

NSƯT Nam Hùng bên ngôi mộ mẹ nuôi - cố NSND Phùng Há

Trong cuộc trao đổi giữa phóng viên Báo Người Lao Động với ban giám đốc và thành phần biên tập thực hiện quyển sách của NXB Văn hóa - Văn nghệ, bà Trịnh Bích Ngân, Phó Giám đốc NXB này, cho biết trong quá trình sưu tập, tìm kiếm văn bản từ các tư liệu trong thư viện quốc gia về cuộc đời, sự nghiệp của NSND Phùng Há, có sử dụng tư liệu trong cuốn “Cuộc đời và sự nghiệp NSND Phùng Há - Nhà văn Sơn Nam” của Nguyễn Thanh Nhã sưu tầm và biên soạn, do NXB Văn học ấn hành năm 2011 nên chi tiết bà không nhớ ngày sinh, được cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt chọn ngày thống nhất đất nước (30-4) làm ngày sinh của bà trong Lời nói đầu của NXB là dựa theo cuốn sách này.

Khi sách được in, NSƯT Nam Hùng mới trưng ra giấy khai sinh của nghệ sĩ Phùng Há làm bằng chứng. Do vậy, ngày 20-1-2015, NXB đã ra quyết định đình chỉ phát hành xuất bản phẩm. Cũng theo bà Trịnh Bích Ngân, hai chi tiết mà tác giả Nguyễn Thanh Nhã đề cập đến việc NSND Phùng Há tham gia Công hội đỏ và liên quan đến tướng Nguyễn Khánh, chế độ Sài Gòn, NSƯT Nam Hùng phản ánh là sai, vì bản thân ông cũng không thể kiểm chứng, NXB đã in theo bài báo sưu tầm được từ tư liệu của tác giả Nguyễn Thanh Nhã do NXB Văn học ấn hành năm 2011. Tuy nhiên, nếu nắm rõ sử liệu, đọc đoạn viết: “Cô đến với cách mạng từ độ tuổi thanh xuân trong Công hội đỏ của Nhà máy Ba Son, nơi cố Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng hoạt động trước khi làm thủy thủ tàu chiến Pháp”, người biên tập phải cân nhắc.

Bài học kinh nghiệm

“Hoàn toàn không có ý xuyên tạc, xúc phạm danh dự, uy tín của NSND Phùng Há khi toàn bộ quyển sách với 26 bài viết đều tôn vinh bà, thậm chí trong đó có một số bài viết nói sâu hơn, dẫn chứng cụ thể hơn về những hoạt động của NSND Phùng Há với các hoạt động văn hóa, chính trị có cả tư liệu dẫn nguồn chính thức, chúng tôi đã không đưa vào quyển sách” - bà Huỳnh Thị Xuân Hạnh nói.

Sự việc nêu trên cho thấy các bên đều có thiện chí trong việc muốn cho ra đời một quyển sách vinh danh công trạng của NSND Phùng Há - ngôi sao sáng của bầu trời nghệ thuật phương Nam. Tiếc rằng trong quá trình thực hiện, thu thập bản thảo, NXB chưa kiểm chứng một số thông tin đáng ra phải kiểm chứng, nhất là thông tin trong phần sưu tầm và biên soạn của tác giả Nguyễn Thanh Nhã.

Sources: nld