Giáo Đầu - Prologue
Đoạn này giới thiệu thời gian, không gian và nhân vật. Có tiếng ngâm Kiều theo lối xưa dẫn vào nhạc thời nay, nhạc tráng lệ tạo không khí thời Trung Cổ... Có pha âm sắc của nhạc Trung Quốc bởi vì đây là thời Gia Tĩnh Triều Minh:
RẰNG NĂM GIA TĨNH TRIỀU MINH
(Ngâm)
Rằng năm Gia Tĩnh Triều Minh
Bốn phương phẳng lặng hai kinh vững vàng...
(Hát)
Rằng năm Gia Tĩnh Triều Minh
Bốn phương phẳng lặng hai kinh vững vàng
Có nhà Viên Ngoại họ Vương
Gia tư nghỉ cũng thường thường bực trung...
Một trai con thứ rốt lòng
Vương Quan là chữ nối dòng nho gia
Đầu lòng hai ả Tố Nga a a a a
Thúy Kiều là chị y ý
Em là Thúy y ý y Vân
Mai cốt cách, tuyết tinh thần
Mai cốt cách, tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười...
Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn
Nét người nở nang á a à a
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc
Tuyết nhường mầu da á a à a...
Kiều lại càng sắc sảo, lại càng mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen vì thua thắm
Liễu hờn vì kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một, tài đành họa hai...
PHẦN MỘT
Kiều Gặp Đạm Tiên
Phần này mở đầu với bài Ngày Xuân Con Én Đưa Thoi, nhạc vẫn còn vẻ tráng lệ của đoạn giáo đầu vừa rồi, nhưng nó còn là nhạc diễn tả cảnh mùa Xuân tươi đẹp, có tiếng chim hót, có đàn én bay ngang trời, có nắng của ba mươi ngày cuối Xuân soi trên cánh đồng cỏ non xanh ngát...
NGÀY XUÂN CON ÉN ĐƯA THOI
Ngày Xuân
Con én đưa thoi
Con én đưa thoi
Xuân tới Xuân lui
Như én bay ngang trời.
Trời Xuân
Ba tháng Xuân vui
Ánh sáng Xuân soi
Soi sớm ban mai
Soi suốt trong ngày y y y ỳ y vui...
Cỏ non
Xanh ngát xanh lơ
Xanh ngát xanh lơ
Xanh tới bao la
Xanh tới nơi chân ý y trời...
Cành lê
Cành lê trắng điểm
Cành lê trắng điểm
Một vài bông hoa
Một vài bông hoa...
Bài số 3, Thanh Minh Trong Tiết Tháng Ba diễn tả cảnh đông người đi tảo mộ... Vợ chồng con cái, người thường thì đi bộ, người sang thì đi võng, đi ngựa... Nhạc trữ tình, vui tươi, hứng khởi...
THANH MINH TRONG TIẾT THÁNG BA
(Ngâm)
Thanh Minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức yến oanh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi ý Xuân...
(Hát)
Thanh Minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ
Hội là đạp thanh
Gần xa nô nức yến oanh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi ý Xuân...
Dập dìu tài tử y ý
Dập dìu giai nhân ý y
Ngựa xe như nước ư ứ
Áo quần như nêm ừ ư...
(MUSIC)
Thanh Minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ
Hội là đạo thanh
Gần xa nô nức yến oanh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi ý Xuân...
Dập dìu tài tử y ý
Dập dìu giai nhân ý y
Ngựa xe như nước ư ứ
Áo quần như nêm ừ ư...
Ba đoạn nhạc vừa rồi mới chỉ là nhạc tả cảnh. Bây giờ tới đoạn số 4, Ngổn Ngang Gò Đống Kéo Lên, tôi thấy phải chuyển qua nhạc tả tình. Nhạc bây giờ mang thêm lãng mạn tính, tạo không khí âm u của cảnh gò mả... Đây đó, người ta đốt nhang, đốt tiền giấy... Khói bay, tro bay... Nhạc bình minh, nhạc buổi trưa của các đoạn trước bây giờ chuyển qua nhạc buổi chiều, tạo một chút nao núng trong lòng người nghe... Xin chú ý tới tiếng đàn đoản, đàn tranh.
NGỔN NGANG GÒ ĐỐNG KÉO LÊN
(Ngâm)
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng, thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
(Hát)
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc ứ ư
Tro tiền giấy... bay
Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn y ý
Giang tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh y ý
Có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Nhịp cầu nho nhỏ o ó
Nhịp cầu nho nhỏ o ó
Cuối gềnh bắc ứ ngang
Bây giờ là đoạn số 5, Sè Sè Nấm Đất Bên Đường, và là nhạc sầu tê tái... Kiều buồn trước một ngôi mộ vô chủ... Vương Quan kể cho chị nghe chuyện đời Đạm Tiên, khi xưa là một ca nhi nổi danh tài sắc, làm say đắm biết bao khách làng chơi. Nhưng kiếp nàng là kiếp hồng nhan, kiếp mong manh, kiếp hoa nửa chừng xuân thoắt gẫy cành... chết đi rồi thì không còn ai nhớ tới nữa. Chú ý : đoạn này dùng tiếng đàn đáy và tiếng phách của HÁT Ả ĐÀO...
SÈ SÈ NẮM ĐẤT BÊN ĐƯỜNG
(Ngâm)
Sè sè nấm đất bên đường
Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh
(Hát)
Sè sè nấm đất bên đường
Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh
Ồ sao trong tiết thanh minh
Mà đây hương khói vắng tanh thế mà ?
Vương Quan xin dẫn gần xa
Đạm Tiên nàng ấy xưa là ca nhi
Nổi danh tài sắc một thì
Xôn sao ngoài ngõ thiếu gì yến oanh
Kiếp hồng nhan
Có mong manh
Nửa chừng xuân thoắt gẫy cành thiên hương
Rồi một ngày
Có người khách ở viễn phương
Xa nghe cũng nức tiếng nàng, về chơi
Thuyền tình vừa ghé tới nơi
Thì đà trâm gẫy bình rơi từ bao giờ
Buồng không lạnh ngắt như tờ
Dấu xa ngựa đã rêu lờ mờ xanh...
Khóc than !
Rồi lễ tang !
Bụi hồng !
Một nấm mồ !
Này này là nấm mồ
Này này là nấm mộ...
Trải bao thỏ lặn ác tà
Ấy mồ vô chủ ai mà viếng thăm ?
(Kiều khóc thút thít)
Đoạn số 6, Đau Đớn Thay Phận Đàn Bà là cảnh trước mả Đạm Tiên, Kiều khóc than cho số phận tài hoa bạc mệnh. Nhạc chua xót, nhạc đau thương...
ĐAU ĐỚN THAY PHẬN ĐÀN BÀ
Sẵn mối thương tâm
Đần đầm châu sa
Sẵn mối thương tâm
Đần đầm châu sa...
Đau đớn thay
Phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh
Cũng là lời chung
Phũ phàng chi ?
Bấy hoá công ?
Ngày xanh mòn mỏi
Má hồng phôi pha
Sống làm vợ khắp người ta
Khéo thay chết xuống làm ma không chồng
Nào người phượng chạ loan chung
Nào người tiếc lục tham hồng là ai ?
Đã không kẻ đoái người hoài
Sẵn đây ta kiếm một vài nén hương
Gọi là gặp gỡ giữa đường
Họa là người dưới suối vàng biết cho...
Đoạn số 7, Một Vùng Cỏ Ấy Ác Tà. Kiều khấn vái trước mộ Đạm Tiên rồi rút trâm, viết trên cây, bốn câu thơ ba vần. Bốn câu thơ này không có trong truyện Kiều. Chúng tôi đã đọc nhiều bài thơ Vịnh Kiều của nhiều văn nhân kim cổ và bây giờ phóng tác ra bốn câu để Nàng Kiều viết ra, vào lúc này, tặng cho người tài hoa mệnh bạc là Đạm Tiên... Thúy Vân và Vương Quan khuyên chị đừng dư nước mắt khóc người đời xưa... Nhạc nhanh nhẹn nhưng vẫn mang mầu sắc u hoài...
MỘT VÙNG CỎ ẤY ÁC TÀ
Một vùng cỏ ấy ác tà
Gió hiu hiu thổi một và bông lau
Rút trâm cài sẵn mái đầu
Vạch da cây vịnh
Vạch da cây vịnh
Bốn câu ba vần.
(Tiếng người đọc thơ)
Hồng nhan lắm gian truân
Tài hoa là mệnh bạc
Suối vàng xương dẫu nát
Mây bạc vẫn còn vương
(Hát)
Hồng nhan lắm gian truân
Tài hoa là mệnh bạc
Suối vàng xương dẫu nát
Mây bạc vẫn còn vương
Chị cũng nực cười
Ô hay ! Chị cũng nực cười
Khéo dư nước mắt
Ô hay ! Khéo dư nước mắt
Khóc người đời xưa.
Hồng nhan tự nghìn xưa
Cái điều bạc mệnh
Có chừa ai đâu ?
Nỗi niềm tưởng đến mà đau
Thấy người nằm đó
Biết sau thế nào ?
Chị nói làm sao
Ô hay! Chị nói làm sao
Một lời là một
Chị ơi ! Một lời là một
Vận vào khó nghe.
Ỏ đây âm khí nặng nề
Chị ơi ! Bóng chiều đã ngả a a
Dặm về còn xa...
Đây là đoạn quan trọng nhất của Phần Một, đoạn số 8 mang tên Dễ Hay Tình Lại Gặp Tình... Bởi vì Kiều vốn là một người tình thì Nàng phải gặp một người tình khác là Đạm Tiên... cho nên hồn ma sẽ xuất hiện. Nhạc từ hiện thực chuyển qua nhạc siêu thực, có thể nghe ra hơi khói, hơi gió, vết chân hồn ma trên thềm rêu phủ...
DỄ HAY TÌNH LẠI GẶP TÌNH
(Ngâm)
Những đấng tài hoa
Thác là thể phách còn là tinh anh...
(Hát)
Những đấng tài hoa
Thác là thể phách
Còn là tinh anh
Dễ hay tình lại gặp tình
Chờ xem ắt thấy
Hiển linh bây giờ...
......
Nói chẳng kịp thưa
Phút đâu trận gió
Cuốn cờ tới ngay
Ào ào đổ lục rung cây
Ở trong dường có
Hương bay ít nhiều...
......
Dè chừng ngọn gió lần theo, gió lần theo
Dấu giầy từng bước
In rêu rành rành...
Đoạn số 9 sau đây mang tên Gốc Cây Lại Vạch Một Bài Cổ Thi sẽ cho thấy: Để tạ tấm lòng tri kỷ của Nàng Kiều, Đạm Tiên đã xuất hiện rồi biến đi... khiến Kiều hồn thơ lai láng, lại vạch trên cây một bài thơ nữa... Chúng tôi cũng dựa vào nội dung Truyện Kiều mà đưa ra bốn câu thơ khác...
GỐC CÂY LẠI VẠCH MỘT BÀI CỔ THI
Hữu tình ta lại gặp ta
Chớ nề u hiển mới là chị em
Mới là chị em.
Đã lòng hiển hiện cho xem
Tạ lòng nàng lại nối thêm vài lời
Lòng thơ lai láng bồi hồi
Gốc cây lại vạch
Một bài cổ thi
Một bài cổ thi...
(Đọc thơ)
Đóa hồng mơn mởn đầu cành
Trời làm giông tố
Tan tành kiếp hoa
Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệnh
Khéo là ghét nhau
(Hát)
Đóa hồng mơn mởn đầu cành
Trời làm giông tố
Tan tành kiếp hoa
Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệnh
Khéo là ghét nhau
Khéo là ghét nhau...
Cảnh chiều với ba chị em định ra về, thì chợt thấy từ xa, trên lưng ngựa, Kim Trọng lỏng tay cương và đang đi tới... Trong đoạn số 10 mang tên Dùng Dằng Nửa Ở Nửa Về này, nhạc trở lại tính chất nhạc đồng quê, êm ả, nhẹ nhàng như lúc đầu...
DÙNG DẰNG NỬA Ở NỬA VỀ
Dùng dằng nửa ở nửa về
Nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần
Trông chừng thấy một văn nhân
Lỏng tay buông khấu bước lần dậm băng
Đề huề lưng túi gió trăng
Theo lưng có một vài thằng cỏn con
Tuyết in sắc ngựa câu giòn
Cỏ hoa mầu áo nhuộm non da trời
Nẻo xa mới tỏ mặt người
Khách đã xuống ngựa
Khách đã xuống ngựa
Tới nơi tự tình.
Đoạn số 11, Chàng Vương Quen Mặt Ra Chào là sự xuất hiện của Kim Trọng... Chàng Kim xuống ngựa... Vương Quan chào bạn... Hai chị em Thúy Kiều, Thúy Vân khép mình dưới hoa...
CHÀNG VƯƠNG QUEN MẶT RA CHÀO
Chàng Vương
Quen mặt ra chào
Khép nép bên hoa
Khép nép bên hoa hai Kiều
Người đâu
Quanh quất đâu xa
Họ Kim tên Trọng
Vốn nhà trâm anh
Trộm nghe
Thơm nức hương lân
Một nền đồng tước
Khóa Xuân hai Kiều
Thật may !
Giải cấu tương phùng
Giải cấu tương phùng
Gặp tuần đố lá
Thoả lòng tìm hoa
Thoả lòng tìm hoa...
Phần Một sẽ kết thúc với đoản khúc số 12, Tình Trong Như Đã Mặt Ngoài Còn E... với tiếng sét ái tình nổ ra giữa người quốc sắc, kẻ thiên tài là Thúy Kiều và Kim Trọng...
TÌNH TRONG NHƯ ĐÃ
Bóng hồng nhác thấy nẻo xa
Xuân lan thu cúc
Mặn mà cả hai
Người quốc sắc
Kẻ thiên tài
Tình trong như đã
Mặt ngoài còn e
Chập chờn cơn tỉnh y ý
Chập chờn cơn mê ê ê
Rốn ngồi chẳng tiện y ý
Dứt về chỉn khôn.
Bóng tà như giục cơn buồn
Khách đà lên ngựa
Người còn nghé theo
Dưới cầu nước chẩy trong veo
Bên cầu tơ liễu y ý
Bóng ý chiều thướt tha...
PHẦN HAI
Kiều Gặp Kim Trọng
Đoạn Người Đâu Gặp Gỡ Làm Chi này là sự nhớ nhung của cả hai người sau buổi gặp gỡ mùa Xuân. Đã đành là Kim Trọng nhớ Thúy Kiều, nhưng Thúy Kiều cũng nhớ Kim Trọng, cho nên đây là một bản song ca :
NGƯỜI ĐÂU GẶP GỠ LÀM CHI
(Ngâm)
Người đâu gặp gỡ làm chi ?
Trăm năm biết có duyên gì hay không ?
(Hát)
Người đâu gặp gỡ làm chi ?
Trăm năm biết có duyên gì,
Biết có duyên gì hay không ?
Ngổn ngang trăm mối bên lòng...
Sầu đong càng lắc càng đầy
Càng lắc càng đầy
Càng lắc càng đầy
Ba Thu dồn lại một ngày dài ghê
Mây Tần khoá kín song the
Khoá kín song the
Khoá kín song the
Bụi hồng liệu nẻo đi về chiêm bao.
Tuần trăng khuyết, đĩa dầu hao
Tuần trăng khuyết, đĩa dầu hao
Mặt tơ tưởng mặt, lòng ngao ngán lòng.
Buồng văn, hơi giá như đồng
Hơi giá như đồng
Trúc se ngọn thỏ, tơ trùng phím loam
Mành Tương phất phất gió đàn
Hương gây mùi nhớ, trà khan giọng tình.
Ví chăng duyên nợ ba sinh
Làm chi đem thói khuynh thành trêu ngươi.
Bâng khuâng nhớ cảnh nhớ người
Nhớ nơi kỳ ngộ vội dời chân đi.
Vội dời chân đi
Vội dời chân đi
Vội dời chân đi...
Đoạn sau đây là đoạn Kim Trọng đi tìm Thúy Kiều. Tới nhà Viên ngoại thì thấy cửa đóng then cài. Rồi dạo quanh chợt thấy mái sau có nhà để trống bèn lấy điều du học để thuê :
LƠ THƠ TƠ LIỄU
(Ngâm)
Lơ thơ tơ liễu buông mành
Con oanh học nói trên cành mỉa mai, mỉa... mai
(Hát)
Lơ thơ tơ liễu buông mành
Con oanh học nói trên cành mỉa mai, mỉa... mai
Thâm nghiêm kín cống cao tường
Cạn dòng lá thắm dứt đường chim bay
Mấy lần cửa đóng then cài
Mấy lần cửa đóng then cài
Dẫy thềm hoa rụng biết người ở... đâu ?
Đứng đứng đứng suốt giờ lâu
Dạo quanh chợt thấy mái sau
Có nhà Ngô Việt, buồng không để trống, người xa chưa về
Lấy điều du học để thuê
Lấy điều du học để thuê
Túi đàn cặp sách đề huề dọn... sang
Có hoa, có lá, sẵn sàng
Có hiên Lãm Thúy nét vàng chưa phai
Mừng thầm chốn ấy an bài
Ba sinh âu hẳn (ư ứ) duyên trời chi đây !
Một buổi êm trời, Kim Trọng đang ngồi đọc sách thì thấy thấp thoáng bóng người bên vườn đào:
MỘT BUỔI ÊM TRỜI
(Ngâm)
Cách tường một buổi êm trời
Dưới cành đào có bóng người thướt tha...
(Hát)
Cách tường một buổi êm trời
Dưới cành đào có bóng người thướt tha...
Mới đứng vội lên
Xốc áo vội ra
Tức tốc chạy ra...
Hương nào man mát
Hương còn thơm ngát còn thơm ngát
Hương mùi thơm tóc
Mà người vắng tanh
Người đà vắng tanh...
Lần theo tường gấm,
Lần theo tường gấm dạo chơi
Trong vườn nhác thấy
Ai cài trên cánh...
... hoa đào, một nhành kim thoa...
Giơ tay với lấy đem về nhà
Liền tay ngắm nghía biếng ăn nằm
Thoa còn thoang thoảng (ư ứ...)
Hương trầm chưa phai...
Thoa còn thoang thoảng (ư ứ...)
Hương nồng thơm lâu
Tan sương đã thấy bóng... người
Quanh tường ra ý tìm tòi ngẩn ngơ
Có ý đợi chờ
Cách tường lên tiếng xa đưa ướm lòng
Kiều lấy cớ đi tìm chiếc thoa để gặp Kim Trọng. Đây là cảnh tự tình của hai người :
BIẾT ĐÂU HỢP PHỐ
(Ngâm)
Thoa vàng bắt được hư không
Biết đâu Hợp Phố mà mong châu về...
(Hát)
Chiếc... thoa vàng
Bắt được ở hư không
Biết, biết đâu Hợp Phố ?
Mà, mà mong châu về...
Xá, xá gì của rơi
Thoa kia, nào của mấy mươi
Mà, mà lòng trọng nghĩa
Khinh, khinh tài xiết bao...
Đâu phải đâu, phải đâu người xa xôi
Được rày là nhờ, nhờ chiếc thoa rơi, nàng ơi !
Đâu ngờ đâu, ngờ có ngày hôm nay
Xin nàng ở lại đây
Cho tôi gạn chút niềm Tây gọi là...
Từ ngày ngẫu nhĩ gặp nhau
Thầm trông, trộm nhớ bấy lâu đã chồn
Xương mai như đã rũ mòn
Lần lừa ai biết hãy còn hôm nay...
Cuốn tròn như Cuội trong mây
Đã liều một phận ôm cây dưới cầu
Tiện đây xin một hai điều
Đài gương soi đến dấu bèo cho chăng ?
Lá thắm chỉ hồng, nên chăng cũng phải tùy lòng mẹ cha
Nặng lòng sót liễu vì hoa
Nhưng còn thơ dại, đau mà dám thưa ?
Rày gió mai mưa, ngày xuân nào dễ mấy khi tình cờ,
Tình cờ mấy khi
Mối tình si, ôi mối tình si
Mối tình si, ôi mối tình si
Gắn bó một phen, rồi mai liệu tính mối mai liệu bài,
Liệu bài mối manh
Mối tình xanh ôi mối tình xanh
Mối tình xanh ôi mối tình xanh.
Buổi mới lạ lùng, nể lòng khó thể cầm lòng cho đang.
Quân tử đa mang, một lời vâng, tạc đá vàng thủy chung.
Như cởi tấm lòng, giở kim hoàn với khăn hồng trao tay...
Như cởi tấm lòng, giở kim hoàn với khăn hồng trao tay...
Trăm năm cũng từ đây
Trăm năm cũng từ đây
Của tin này một chút này làm ghi
Sẵn tay khăn gấm
Sẵn tay quạt quỳ
Với cành thoa đó tức thì đổi trao.
Một lời vừa gắn tất giao
Mái sau dường thấy xốn xao,
xốn xao tiếng người,
xốn xao tiếng người...
Lá rụng hoa rơi
Lá rụng hoa rơi
Chàng về viện sách
Nàng dời lầu trang
Lá rụng hoa rơi
Lá rụng hoa rơi
Lá rụng hoa rơi
Lá rụng hoa rơi
Lá... rụng... hoa... rơi !
Sau buổi gặp gỡ, trao tặng nhau kim hoàn với khăn hồng, Kiều lại qua nhà Kim Trọng tự tình :
ĐÁ BIẾT TUỔI VÀNG
(Ngâm)
Từ phen đá biết tuổi vàng
Tình càng thắm thiết dạ càng ngẩn ngơ...
(Hát)
Từ phen đá biết tuổi vàng
Tình càng thắm thiết dạ càng ngẩn ngơ
Dạ càng ngẩn ngơ...
Nhà lan thanh vắng có một mình
Ngẫm cơ hội ngộ đã dành cho thiếp hôm nay
Đồ ăn thức uống sẵn bày
Gót sen thoăn thoắt dạo ngay mái tường.
Bên vườn hoa có tiếng vàng
Bên cành hoa thấy có chàng
Có chàng đứng trông
Thì xin mở khóa động đào
Đường tình dẫn lối đi vào Thiên Thai
Mặt nhìn mặt càng thêm tươi
Lời vạn phúc lời hàn huyên
Cùng sánh vai về
Cùng sánh vai về
Cùng sánh vai về
Cùng sánh vai về
Về chốn thư hiên
Giấy hoa tiên câu thề nguyện
Giấy hoa tiên câu thề nguyện
Lòng xuân phơi phới
Lòng xuân phơi phới
Lòng xuân phơi phới
Chén xuân ngà
Chén xuân la đà
Anh hoa phát tiết ra ngoài
Nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa
Trông người lại ngẫm đến ta
Một dày một mỏng biết là có nên
Thưa rằng giải cấu là duyên
Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều
Ví dù giải kết đến điều
Thì xin vàng đá mà liều với thân
Rồi chẳng tiện tiện ngồi lâu
Ngày thật ngắn chẳng đầy gang
Nàng kíp ra về
Nàng kíp ra về
Nàng kíp ra về
Nàng kíp ra về
Về chốn phòng the
Thấy hai thân chưa về nhà
Thấy hai thân chưa về nhà...
Vườn khuya băng lối
Vườn khuya băng lối
Vườn khuya băng lối
Tới nơi chàng
Tới ngay nơi chàng
Sinh đang trong giấc mơ vùi
Dường như nửa tỉnh, nửa vời mộng mơ
Chân nàng động tới giấc khuya
Ngờ rằng mộng đẹp đã về với xuân
Thưa rằng khoảng vắng một phen
Yêu hoa nên phải thức đêm đi tìm
Xiết mừng làm lễ rước vào
Đài sen ngời sáng cành đào ngát hương
Tóc mây một món
Đây dao vàng nâng lên
Trăng vằng vặc soi
Với những lời song song
Tóc tơ một chữ
Mãi khắc vào trăm năm
Tóc mây một món
Đây dao vàng chia đôi
Như chuyện tình xưa
Nếu có phải lìa xa
Nép mặt mày hoa
Xin dâng phụng Quân Vương
Xin phụng Quân Vương...
Ca khúc số 6 : Hán Sở Tranh Hùng là bản nhạc đầu trong bốn bài mà Nguyễn Du tiên sinh chỉ cho ta 4 đầu đề.
Trong bài này, ngoài phần diễn tả cảnh chiến trận do Duy Cường phóng tác một cách tuyệt vời, tôi có ý đưa vào đây triết lý của Nguyễn Du trước hiểm hoạ của loài người là chiến tranh :
Trải qua một cuộc binh đao
Đống xương vô định đã cao bằng trời...
HÁN SỞ TRANH HÙNG
(Ngâm)
Khúc đâu Hán Sở chiến trường
Nghe ra tiếng sắt tiếng vàng chen nhau.
(Hát)
Rằng nghe nổi tiếng cầm đài
Nước non luống những lắng tai Chung Kỳ,
Lắng tai Chung Kỳ...
(Kiều trả lời :)
Tài mọn sá chi, tài mọn sá chi
Đã lòng dạy đến, dạy thì phải vâng... Vâng !
So dần dây vũ... so dần dây văn...
Bốn dây to nhỏ... theo vần cung Thương
Khúc đâu Hán Sở chiến trường
Nghe ra tiếng sắt tiếng vàng chen nhau
Trải qua nhiều cuộc binh đao
Đống xương vô định đã cao bằng trời
Hán Sở tranh hùng Lưu Bang Hạng Võ
Tranh, tranh nhau thiên hạ
Gây nên cảnh chiến trường
Trong tiếng sắt tiếng vàng
Có nghe tiếng lòng người dân lầm than ?
Những đại anh hùng
Lưu danh vạn kiếp
Sẽ, sẽ có mấy ai ?
Nhớ tới đám dân lành
Ôi nhất tướng công thành
Là xây trên đống vô vàn cốt khô !
Sắt chọi với đồng
Gươm nghênh ngọn giáo
Trong giao tranh tơi bời
Thân rơi ngập chiến hào
Thương biết mấy xác người
Dẫu da sắt mình đồng cũng phải rơi
Khiến kẻ anh hào
Nghe Trương Lương thổi sáo
Tiếng sáo giữa chiến tranh
Nhắc mái ấm gia đình
Ôi tiếng sáo thanh bình
Làm cho quân sĩ không đành giết nhau...
Khúc 7, bài thứ hai : Tư Mã Phượng Cầu... Vào đời Cảnh Đế nhà Hán, Tư Mã Tương Như là người đa tài, văn hay, đàn giỏi. Được Trác Vương Tôn mời tới nhà dự tiệc, Tương Như biết được con gái gia chủ là Trác Văn Quân là người xinh đẹp, sớm goá chồng, thích nghe nhạc... nên đàn và hát bản Phượng Cầu Hoàng, tức là con chim phượng trống bay tìm con chim phượng mái. Văn Quân đứng nghe trộm và đem lòng yêu mến Tương Như. Rồi Nàng sẽ bỏ nhà đi theo Tư Mã Tương Như.
TƯ MÃ PHƯỢNG CẦU
(Ngâm)
Khúc đâu Tư Mã Phượng
Nghe ra như oán như sầu phải chăng ?
(Hát)
Nhạc là nỗi lòng Tư Mã xưa
Dạo đàn cho người trong giấc mơ
Phượng hề Phượng hề bao tháng năm
Tìm Hoàng tìm Hoàng nơi bốn phương
Chim bay biển Bắc Đi tìm biển Đông
Chim bay biển Tây Đi tìm biển Nam
Bao giờ, bao giờ ta thấy nhau
Bao giờ, bao giờ ta thấy nhau
Văn Quân nàng ơi Văn Quân nàng ơi
Tuy trong gang tấc Mà như nghin trùng
Cho ta gặp gỡ Xây tổ uyên ương
Phượng hề Phượng hề quy cố hương
Phượng hề Phượng hề quy cố hương...
Khúc 8, bài thứ ba : Kê Khang Và Khúc Quảng Lăng, kể lại truyện đời Ngụy ở bên Tầu, có một người khách lạ, giỏi đàn, giỏi vẽ tới kết bạn với Kê Khang. Người đó dạy cho Kê Khang một bản nhạc nhan đề Quảng Lăng, nhưng dặn Kê Khang là không được truyền cho ai cả. Về sau, Kê Khang bị giết, cho nên không còn ai được nghe bản nhạc lưu loát như nước chảy, nhẹ nhàng như mây trôi này nữa.
NÀY KHÚC KÊ KHANG
(Ngâm)
Hay, hay thật là hay
Nhưng nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào
(Hát)
Hay, hay thật là hay
Hay, hay thật là hay
Nhưng nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào
Nuốt cay thế nào...
Nhớ ơ ớ ơ xưa
Có người khách lạ à a,
Khách lạ à a tới nhà của Kê Khang
Giỏi ý y y đàn, giỏi ý y y họa,
Đôi bên tương ư ư ư đắc,
Đôi bên tương ư ư ứ phùng.
Khách y ý y chơi khúc nhạc nước chẩy ỳ y,
nước chẩy ỳ y khúc nhạc, nhạc mây trôi
Nhạc ý y y này, nhạc ý y ỳ này,
Kê Khang học ú ư học lấy,
Nhưng không được truyền cho ó o ó ai.
Tiếc y tiếc y thay, khúc nhạc nước chẩy ỳ y,
Khúc nhạc ỳ y nước chẩy mây trôi
Nhạc ý a thanh bình, nặng ý a nặng tình
Quê hương yêu ý y yêu dấu,
Quê hương huyền thoại như ú ư ư mơ.
Tiếc y ý y thay, khúc Quảng Lăng ấy,
Khúc nhạc lên non, khúc nhạc theo suối theo suối
Đã ý y thất truyền, đã ý y thất truyền
Vì Kê Khang bị ý y bị giết, suối vàng đem ý y y theo...
Mới y ý y hay những kẻ hiền ngoan
Hát nhạc bình an giữa thời binh biến, chinh chiến
Kẻ ý a có quyền thường ý a cay nghiệt
Thì ca nhân phải y phải y chết,
Nên đời không mấy khi ấm êm...
Khúc 9, bài thứ tư : Chiêu Quân, kể truyện một trong 3000 cung nữ đời Hán, vì không chịu đút tiền cho hoạ sĩ Mao Diên Thọ nên bức chân dung của nàng có thêm một nốt ruồi sát chồng và do đó, khi coi tranh, Vua Hán không dám vời nàng vào hậu cung. Khi Vua gả Nàng cho Chúa Hung Nô để khỏi bị gây hấn, trước khi theo sứ giả ra đi, Nàng vào bái yết thì nhà vua mới trông rõ mặt ! Nhưng đã quá chậm... Chiêu Quân phải cùng đoàn lạc đà đi qua một bãi sa mạc để tới đất Phiên. Xin quý vị chú ý tới cảnh sa mạc trơ trụi xa vắng, đoàn lạc đà gật gù đi trên bãi cát, có tiếng đàn tỳ bà của Chiêu Quân nhớ thương quê hương, nhớ thương cha mẹ... và trách móc nhà Vua. Khi tới đất Phiên, Chiêu Quân sẽ dùng giây lụa để thắt cổ tự vẫn, cho khỏi thẹn nhan sắc giữa nơi Phiên Đình... Xác Nàng sẽ được đưa về quê nhà.
CHIÊU QUÂN CỐNG HỒ
(Ngâm)
Quá quan một khúc tỳ bà
Một rằng luyến mẹ cùng cha
(Hát)
Chiêu Quân chẳng được vua mời
Vì nàng không chịu đút, đút tiền cho người vẽ tranh
Trong bầy mỹ nữ hậu cung
Hán Vương đã chọn Chiêu Quân để cống Hồ...
Quá quan một khúc tỳ bà
Một rằng luyến mẹ cùng cha
Hai là luyến Chúa, ba là luyến quê,
Luyến quê hương, luyến Quân Vương, luyến gia đường...
Quá quan một khúc ngậm ngùi
Gẫm thương mình đã lạc loài
Quân Vương dù thấy mặt rồi
Vẫn đem hương vẫn đem sắc hiến cho người ở ngoại bang.
Quá quan này khúc từ ly
Gió lên miền sa mạc xa
Lạy Mẹ lạy Cha, tình xưa nghĩa cũ
Thiếp ra đi với đau thương chốn âm u tới mịt mù...
Quá quan này khúc buồn tênh
Quá quan để tới Rợ Phiên
Lụa mầu trong trắng mượn để quyên sinh
Khỏi thẹn nhan sắc giữa nơi Phiên Đình.
Khúc 10 : Càng Tỏ Hương Nồng, với Kim Trọng vì say rượu, say nhan sắc hay say tài hoa của Kiều mà : nghe trong âu yếm có chiều lả lơi... lập tức bị Kiều chỉnh ngay : đã cho vào bực bố kinh mà lại ra tuồng trên bộc trong dâu, nghĩa là đã coi Nàng như vợ hiền tương lai, quần vải khăn gai, mà còn giở trò dâm đãng như trai gái trên bãi dâu sông Bộc thì con người ấy ai cầu làm chi ?... Kiều làm cho Kim Trọng càng thêm kính nể...
TRONG NHƯ TIẾNG HẠC
(Ngâm)
Trong như tiếng hạc bay qua
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời
(Hát)
Trong như tiếng hạc bay qua
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời
Tiếng khoan như gió thoảng ngoài
Tiếng mau xầm xập như trời đổ mưa
Ngọn đèn khi tỏ khi mờ
Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn sầu
Khi tựa gối khi cúi đầu
Khi vò chín khúc khi chau đôi mày
Lựa chi cung bực u sầu
Rầu lòng mình cũng nao nao lòng người !
Rằng quen mất nết đi rồi
Buồn vui thôi cũng tính trời đã cho
Rằng quen mất nết đi rồi
Tẻ vui thôi cũng do trời biết sao ?
Khúc 11: Trăng Thề Còn Đó, khúc cuối cùng của Phần Hai là cảnh hai người đang chia tay nhau thì có tiếng đập cửa, người nhà tới báo tin người chú của Kim Trọng vừa qua đời, chàng phải kíp về Liêu Dương để hộ tang. Kiều than : chưa vui xum họp đã sầu chia ly... Hai người còn dùng dằng chưa nỡ rời tay, thì vừng Đông trông đã đứng ngay nóc nhà... Kim Trọng phải thắt yên, một gánh, vội vàng... sầu chia nửa mối, bước đường chia đôi... Họ nghĩ rằng trăng thề còn đó trơ trơ, dám xa xôi mặt mà thưa thốt lòng... Vâng, trăng thề bao giờ cũng còn đó nhưng đã chắc rằng những cuộc tình của chúng ta trên cõi đời này sẽ còn được trọn vẹn mãi mãi hay không ?
TRĂNG THỀ CÒN ĐÓ
(Ngâm)
Mảng tin xiết nỗi kinh hoàng
Băng mình lẻn trước đài trang tự tình.
(Hát)
Cửa ngoài then đã mở ra
Người đem tin tới thư nhà vừa sang
Thư nhà vừa sang...
Đọc thư xiết nỗi, nỗi kinh hoàng
Liễu Dương nghìn dặm thúc đường lâm tang...
Được tin xiết nỗi kinh hoàng
Gót chân thoăn thoắt đài trang trút lời
Duyên này chưa tới mấy hồi
Duyên này chưa thấy những lời trao tơ
Vừng trăng nguyện ước còn thì
Dù rằng xa cách không hề quên đâu !
Ông Tơ ghét bỏ chi nhau
Chưa vui xum họp đã sầu chia phôi.
Ông Tơ ghét bỏ chi nhau
Chưa vui xum họp đã sầu chia phôi.
Càng thấy ngại ngùng
Vừng Đông đã tỏ nóc nhà tường hoa
Đôi hàng châu sa
Đôi hàng châu sa
Sầu chia nửa mối
Bước đường chia đôi
Bước đường chia đôi...
Thắt yên một gánh, đành vội vàng ra đi
Cuốc kêu đầu gió và cuối trời nhạn thưa
Sót thương ngày tháng, với gánh nặng tương tư
Sót thương ngày tháng, với gánh nặng tương tư
Gánh nặng tương tư... |
|
|
